Τίτλος: “Μνήμες Αυλωναρίου». Φωτογραφικό λεύκωμα.
Συγγραφείς: Δημήτρης Σγούρος – Κωνσταντίνος Σγούρος.
Σχήμα 24Χ34. Σελίδες 160.
Έκδοση Δήμου Αυλώνος – 2002. Τιμή 25 EURO.

    Πέρασαν εφτά χρόνια από την κυκλοφορία του φωτογραφικού λευκώματος "Μνήμες Αυλωναρίου", που η έκδοση του ήταν προσφορά στο Λύκειο Αυλωναρίου. Στο πρόλογο εκείνου του βιβλίου μας γράφαμε: "πιστεύουμε ότι δεν θα αργήσει ο καιρός που σε συνδυασμό και με άλλα τοπικά, ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, οι φωτογραφίες αυτές θα γίνουν προϊόν μιας μεγαλύτερης, κι όπως ελπίζουμε πιο αξιόλογης μελέτης". Η προσπάθεια εκείνη αγκαλιάστηκε με ιδιαίτερη αγάπη από τους Αυλωναρίτες, κι έγινε αιτία να βρεθούν κι άλλες φωτογραφίες, πολλές από τις οποίες εκτός από την καλλιτεχνική τους αξία σηματοδοτούν τη ζωή του τόπου μας, στην ιστορική του πορεία, από τα τέλη του 19ου μέχρι τα μισά του 20ου αιώνα.
    Η ανακάλυψη των φωτογραφιών αυτών, μία προς μία, μας προκαλούσε κάθε φορά έντονη συγκίνηση. Γιατί εκτός από τις αισθητικές και συλλεκτικές αναζητήσεις μας, μέσα απ' αυτές τις μαυρόασπρες φωτογραφίες βλέπαμε να αναθάλλει και να ζωντανεύει η ιστορία του Αυλωναρίου. Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνον όταν τους ξεχνάμε. Κι είναι αλήθεια πως η φωτογραφία αποτελεί το καλύτερο μέσο για να πολεμήσουμε τη λήθη.                  
    Δυστυχώς, άνθρωποι που κυβέρνησαν το Δήμο Αυλώνος, η στάθηκαν οδηγοί της τοπικής κοινωνίας κατά την πορεία της στο χρόνο, δεν άφησαν το στίγμα τους. ούτε της μορφής τους κι οι περισσότεροι ούτε της γραφής τους.
Πού είναι ο Αναγνώστης Παπαπαναγιώτου, ο μακροβιότερος Δήμαρχος Αυλώνος, πού είναι ο Γεώργιος Μέρμηγκας, ο παντοδύναμος Βουλευτής και Δήμαρχος μας, πού είναι ο Γεώργιος Καραβάς, ο πρώτος Βουλευτής που έβγαλε τ' Αυλωνάρι, πού είναι οι πρώτοι μας Δάσκαλοι, ο Θωμάς Γεωργιάδης κι ο Αντώνης Εμμανουηλίδης, πού είναι οι πρώτοι μας γιατροί, ο Παπαπαναγιώτου κι ο Διονέλλης,. Αλλά κι οι άλλοι, οι ανώνυμοι, οι αγρότες, οι εργάτες, οι τεχνίτες, οι καταστηματάρχες της "αγοράς", κι οι γυναίκες του Αυλωναρίου, που μπορεί να μη κυβέρνησαν τον τόπο, αλλά διαμόρφωσαν το χαρακτήρα της τοπικής κοινωνίας.
    Γι' αυτό και κάθε φορά που με λαχτάρα πιάναμε στα χέρια μας τη φωτογραφία κάποιου επώνυμου ή ανώνυμου Αυλωναρίτη, νιώθαμε μια ανείπωτη συγκίνηση. Κι αυτή είναι η μεγάλη ανταμοιβή της δουλειάς μας. Νομίζαμε πως σταματούσαμε το χρόνο, στην εποχή της φωτογραφίας και ζούσαν ξανά ο Δήμαρχος Χρήστος Ποθητάκης, ο Δήμαρχος γιατρός Αναστάσιος Διαμαντίδης, ο Βουλευτής Απόστολος Αποστολίδης, οι εκατοντάδες μετανάστες Αυλωναρίτες στην Αμερική των αρχών του 20 αιώνα, οι ηρωικοί μας φαντάροι των Βαλκανικών πολέμων, οι κοπελιές και τα παλικάρια που αποθανατίζουν τη μορφή τους στο "παζάρι" του Αυλωναρίου ή στις διακοπές του «Καλάμου».
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι "αγκαλιασμένοι" μέσα στο ίδιο φωτογραφικό λεύκωμα, που κρατάτε στα χέρια σας, είναι σαν να σταματούν το χρόνο και να δοξάζουν τη ζωή. Εχθροί, φίλοι, αντίπαλοι, σπουδαίοι, ταπεινοί, ισχυροί, αδύναμοι, πλούσιοι, φτωχοί, όλοι μαζί Κι αν αλήθεια μπορούσε να γίνει αυτό, να σταματήσει ο χρόνος στην εποχή τους, θα είχαν μια τελείως διαφορετική αντίληψη για την έννοια της ζωής και της αιωνιότητας και με μιας θα μπαίνανε στην άκρη όλες οι διαφορές. Θα 'ταν όλοι μονιασμένοι, αγαπημένοι και "ίσοι" απέναντι στη ζωή και την αιωνιότητα. Κι αυτό είναι το μήνυμα που μας στέλνουν οι μορφές τους. Το μήνυμα τους συνιστά το "μέγιστο αγαθό" για μας. Ομόνοια, αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο, αγάπη για τον τόπο μας.
    Άλλωστε, μέσα από αυτό το βιβλίο, σελίδα προς σελίδα, πηγάζει η ιστορία του τόπου μας, τους δύο προηγούμενους αιώνες. Την οποία οφείλουμε να γνωρίζουμε. Γιατί άνθρωποι που δεν γνωρίζουν την ιστορία τους, είναι σαν να μην υπάρχουν.
    Βέβαια, την έκδοση αυτού του βιβλίου, εκτός από τους ανθρώπους που κάποτε θέλησαν ν' αποθανατίσουν τη μορφή τους, τη χρωστάμε στους φωτογράφου, επώνυμόυς-κι ανώνυμους, που είναι οι δημιουργοί των φωτογραφιών. Κι είναι αλήθεια ότι η φωτογραφία δεν είναι ένα απλό πάτημα του πλήκτρου μιας φωτογραφικής μηχανής, κι όλοι οι φωτογράφοι δεν είναι ίδιοι. Όχι. Ο φωτογράφος επιλέγει τη θέση, τη στάση και την ακριβή στιγμή της έκθεσης. Η παραστατική φαντασία κι η αισθητική αντίληψη του φωτογράφου, είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια παθητική καταγραφή. Είναι έκφραση τέχνης και κατάθεση Ψυχής. Το έργο το φωτογράφου δίνει στα πρόσωπα μια μοναδική αυθεντικότητα, συγκριτικά με το κοινό μάτι, ή το χέρι του ζωγράφου. Το μάτι συνήθως φιλτράρει την εικόνα, ανάλογα με το ποιον έχει απέναντί του. Η ισχύς του "δυνατού" τον κάνει να φαίνεται καλύτερος από την πραγματική του διάσταση κι η φτωχική παρουσία του κοινωνικ αδύναμου δημιουργεί πολύ χειρότερη εικόνα από την υπαρκτή. Το χέρι πάλι του ζωγράφου δημιουργεί με επιδεξιότητα πρόσωπα, συνήθως πολύ καλύτερα από τη πραγματικότητα. Κι είναι αλήθεια ότι ο ζωγράφος καταθέτει την εικόνα που βλέπει το δικό του μάτι. Η φωτογραφία όμως είναι αψευδής μάρτυρας αυθεντικότητας.
    Για το βιβλίο αυτό πάσχισαν όλοι οι Αυλωναρίτες. Το θεώρησαν δική τους υπόθεση, που άλλωστε είναι. Γι' αυτό και το βιβλίο - λεύκωμα θα μπει σ' όλα τα σπίτια του Αυλωναρίου. Είναι κατάθεση Ψυχής και δική μας και όλων των κατοίκων.

                                       Δημήτριος Σγούρος
                                     Κωνσταντίνος Σγούρος